Όπως υποδηλώνει και το όνομά τους, τα παραδοσιακά γλυκά του κουταλιού στην ουσία είναι γλυκά φρούτα διατηρημένα σε ζάχαρη. Ο παραδοσιακός τρόπος σερβιρίσματος είναι μ΄ ένα μικρό κουτάλι και τη συνοδεία κρύου νερού, ως δείγμα φιλοξενίας προς τους καλεσμένους.
Κατά την επίσκεψή σας στο νησί μπορεί να σας προσφερθούν γλυκά του κουταλιού στο τέλος ενός γεύματος. Λόγω της πολύ γλυκιάς τους γεύσης δύσκολα θα μπορέσετε να φάτε και δεύτερο κομμάτι και δύσκολα θα μπορέσετε να αναγνωρίσετε για ποιο γλυκό ή λαχανικό πρόκειται εφόσον η περιεκτικότητα σε ζάχαρη είναι εξαιρετικά ψηλή και αλλοιώνει την αρχική γεύση των φρούτων και λαχανικών!
Σχεδόν όλα τα φρούτα και λαχανικά καθώς και οι ξηροί καρποί και φλούδες φρούτων μπορούν να γίνουν γλυκά του κουταλιού και συχνά αρωματίζονται με βανίλια, κανέλα και με αρωματισμένα φύλλα γερανιού.
Τα πιο δημοφιλή γλυκά του κουταλιού παρασκευάζονται από σύκα, κεράσια, φλούδα καρπουζιού, καρύδια, ροδάκινα, σταφύλια, περγαμόντο και μικρές μελιτζάνες γεμιστές με αμύγδαλα. Ορισμένα γλυκά του κουταλιού παρασκευάζονται από φρούτα που δεν τρώγονται ωμά, όπως για παράδειγμα το «κιτρόμηλο», το πικρό πορτοκάλι Σεβίλλης.
Η προετοιμασία για τα γλυκά του κουταλιού είναι παρόμοια όπως και για την παρασκευή της μαρμελάδας. Το βασικό συστατικό, τα φρούτα δηλαδή ή τα λαχανικά, μουλιάζουν πρώτα στο νερό και μαγειρεύονται με ασβέστιο για να γίνουν τραγανά. Ακολούθως τοποθετούνται σε νερό με χυμό λεμονιού για να γυαλίσουν και να διατηρήσουν το χρώμα τους πριν βράσουν σε νερό με ζάχαρη για πάρα πολλές μέρες.
Στα πιο παλιά χρόνια τα γλυκά του κουταλιού προσφέρονταν στους γάμους ως κεραστικά, όπου οι καλεσμένοι τα έτρωγαν κατευθείαν από το κουτάλι, το οποίο στη συνέχεια ξέπλεναν για να φάει ο επόμενος καλεσμένος ο οποίος έτρωγε το γλυκό και ευχόταν καλοτυχία στους νιόπαντρους. Σχεδόν κάθε κυπριακό σπίτι είχε τα ειδικά μικρά πιατάκια και μικροσκοπικά ασημένια κουταλάκια για να σερβίρει τα γλυκά αυτά στους καλεσμένους. Η οικογενειακή συνταγή για την παρασκευή των γλυκών του κουταλιού παραδιδόταν από τις μητέρες στις κόρες τους κι από γενεά σε γενεά.
Στη σημερινή μοντέρνα κυπριακή κοινωνία, είναι πιο εύκολο να αγοράσετε ένα μπουκάλι με γλυκά του κουταλιού. Υπάρχουν διαθέσιμες διάφορες μάρκες προς πώληση κι ένα μπουκάλι με τα παραδοσιακά αυτά γλυκά αποτελεί το ιδανικότερο και πιο γλυκό ενθύμιο της επίσκεψής σας στην Κύπρο.